اگرچه طیف گسترده‌ای از شرایط می‌تواند باعث خارش پوست شود، اما در بیشتر موارد خارش پوست علامت حساسیت غذایی است. معمولاً افرادی که حساسیت غذایی دارند نسبت به پروتئین‌های خاصی که در مواد غذایی وجود دارد، واکنش نشان می‌دهند. چون سیستم ایمنی آن‌ها این پروتئین‌ها را به‌عنوان یک ماده‌ی مضر شناسایی می‌کند و برای مبارزه با آن آنتی‌بادی تولید می‌کند.

شناسایی مواد غذایی آلرژی‌زا بهترین راه برای جلوگیری از علائم نامطلوب حساسیت غذایی است. در این مقاله شما را با ۷ ماده‌ی غذایی مختلف که می‌توانند در اثر بروز یک واکنش آلرژیک باعث خارش پوست شوند، آشنا می‌کنیم. ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.

چرا بعضی از غذاها باعث خارش پوست می‌شوند؟

به طور کلی، غذاها نباید باعث خارش بدن شوند، مگر اینکه شما به یک مشکل خاص مانند حساسیت غذایی یا عدم تحمل هیستامین مبتلا باشید. اگر بعد از خوردن یک غذای خاص دچار خارش می‌شوید، علائم خود را با پزشک در میان بگذارید تا علت بروز این مشکل مشخص شود. رژیم غذایی خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید. اگر حساسیت غذایی دارید، خوردن غذاهایی که باعث خارش پوست می‌شوند ممکن است به بروز عوارض شدید منجر شود.

حساسیت غذایی

حساسیت غذایی شایع‌ترین علت خارش بدن است. حساسیت غذایی باعث می‌شود بدن با آزاد کردن مواد شیمیایی باعث التهاب، تورم، خارش و قرمزی پوست شود. رایج‌ترین غذاهایی که می‌توانند در بعضی از افراد باعث واکنش آلرژیک شوند عبارتند از: گندم، شیر، تخم‌مرغ، سویا، ماهی، بادام‌زمینی و آجیل درختی. گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، آناناس و افزودنی‌های غذایی هم جزء مواد آلرژی‌زا طبقه‌بندی می‌شوند. خارش ناشی از حساسیت غذایی می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن به بروز کهیر و اگزما منجر شود.

سندرم آلرژی دهانی

سندرم آلرژی دهانی در اثر واکنش متقاطع رخ می‌دهد و باعث خارش دهان، گلو و لب‌ها می‌شود. واکنش متقاطع زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما پروتئین‌های موجود در یک غذای خاص را به اشتباه گرده‌ی گیاه در نظر می‌گیرد. چون هم گرده و هم آن ماده‌ی غذایی خاص حاوی پروتئین‌های مشابهی هستند.

رایج‌ترین غذاهایی که باعث ایجاد سندرم آلرژی دهانی می‌شوند، میوه‌ها، سبزیجات و مغزهای خوراکی هستند. به عنوان مثال، اگر به گرده‌ی گیاه‌ی راگوید (Ragweed) حساسیت داشته باشید، خوردن کدوسبز، طالبی، موز و خیار می‌تواند باعث ایجاد خارش در دهان شما شود. در بعضی موارد، پختن مواد غذایی از خارش بدن جلوگیری می‌کند.

جهت مشاهده و خرید لوسیون بدن وازلین مدل Aloe Sooth با قیمت عمده کلیک کنید

عدم تحمل هیستامین

هیستامین یک ماده‎ی شیمیایی است که در بدن از بروز عفونت جلوگیری می‌کند. وجود بیش از حد هیستامین در بدن باعث ایجاد التهاب، خارش و تورم در بافت‌های نرم مانند ریه‌ها، پوست و سینوس‌ها می‌شود. بعضی از غذاها حاوی هیستامین هستند و باعث بروز حساسیت و خارش بدن می‌شوند. ماهی تن، اسفناج، پنیر، بادمجان و مخمر همگی حاوی هیستامین هستند. سردرد، برافروختگی پوست، ضربان قلب سریع، خس خس سینه و غش از سایر علائمی هستند که در اثر عدم تحمل هیستامین رخ می‌دهند.

کدام غذاها می‌توانند باعث خارش پوست شوند؟

خارش و تحریک پوست می‌تواند توسط عوامل زیادی ایجاد شود، از خشکی پوست گرفته تا حساسیت‌های غذایی. اگر مستعد خشکی، خارش و التهاب پوست هستید، ممکن است رژیم غذایی شما مقصر باشد. بنابراین، باید بدانید که چه غذاهایی ممکن است باعث تحریک پوست شوند. رایج‌ترین غذاهایی که به دلیل حساسیت غذایی می‌توانند باعث خارش پوست شوند، عبارتند از:

۱. سویا

اگرچه حساسیت به سویا در میان شیرخواران و کودکان شایع است، اما بزرگسالان هم ممکن است با این مشکل روبرو شوند. حساسیت به سویا از واکنش نسبت به پروتئین خاصی که در سویا و سایر محصولات حاوی آن (مانند میسو، توفو و تمپه) وجود دارد، ناشی می‌شود.

حساسیت به سویا می‌تواند عوارض جانبی متعددی ایجاد کند. به عنوان مثال، باعث بروز اگزما یا درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis) شود که با خارش و التهاب پوست مشخص می‌شود. همچنین ممکن است اثرات نامطلوب دیگری برای سلامتی ایجاد کند و به بروز علائمی مانند تورم، سوزن سوزن شدن دهان، درد معده و خس خس سینه منجر شود.

درماتیت آتوپیک وضعیتی است که باعث قرمزی و خارش پوست می‌شود. این بیماری در کودکان شایع است، اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. درماتیت آتوپیک یک بیماری مزمن محسوب می‌شود که علائم آن به‌طور دوره‌ای ظاهر می‌شوند. هیچ درمانی برای درماتیت آتوپیک وجود دارد. اما می‌توان علائم آن را کاهش داد یا از شعله‌ور شدن آن‌ها جلوگیری کرد. معمولاً اجتناب از مصرف صابون‌های تند، مرطوب کردن منظم پوست و استفاده از کرم‌ها یا پمادهای دارویی کمک‌کننده است.

اجتناب از مصرف غذاهایی که باعث خارش پوست می‌شوند، می‌تواند در درمان درماتیت آتوپیک مؤثر باشد. افرادی که به سویا حساسیت دارند باید از مصرف تمام محصولات حاوی سویا اجتناب کنند. اما غالباً می‌توانند با خیال راحت از بعضی مواد فرآوری‌شده مانند روغن سویای تصفیه شده و لسیتین سویا (یک افزودنی غذایی) استفاده کنند.

۲. بادام‌زمینی

حساسیت به بادام‌زمینی نه تنها یکی از شایع‌ترین حساسیت‌های غذایی است، بلکه یکی از خطرناک‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. در افرادی که به بادام‌زمینی حساسیت دارند، مواجهه با پروتئین‌های خاصی که در این ماده‌ی غذایی یافت می‌شود می‌تواند به بروز پاسخ ایمنی منجر شود.

غالباً حساسیت به بادام‌زمینی با بثورات پوستی و سایر علائم مانند تورم زیر پوست، خس خس سینه، تنگی نفس و مشکلات گوارشی مشخص می‌شود. در موارد شدید، حساسیت به بادام‌زمینی ممکن است باعث آنافیلاکسی (Anaphylaxis) شود که یک واکنش آلرژیک بالقوه کشنده است.

آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید است که می‌تواند در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه پس از مواجهه با چیزی که به آن حساسیت دارید، رخ دهد. آنافیلاکسی باعث ترشح مقدار زیادی مواد شیمیایی از سیستم ایمنی می‌شود که می‌تواند باعث شوک شود. فشار خون به‌طور ناگهانی کاهش می‌یابد، مجاری تنفسی باریک می‌شود و تنفس مختل می‌شود.

از علائم و نشانه‌های رایج آنافیلاکسی می‌توان به نبض سریع و ضعیف، واکنش‌های پوستی از جمله کهیر و خارش پوست، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه و غش اشاره کرد. در هنگام بروز این واکنش باید بلافاصله اپی‌نفرین تزریق کنید. اگر اپی‌نفرین ندارید، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید.

تحقیقات نشان می‌دهد که ابتلا به آسم ممکن است خطر بروز واکنش‌های آلرژیک شدید را در افرادی که به بادام‌زمینی حساسیت دارند، افزایش دهد. افرادی که به بادام‌زمینی حساسیت دارند باید قبل از افزودن محصولات حاوی بادام‌زمینی به رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنند.

در بعضی موارد، ممکن است مصرف روغن بادام‌زمینی بسیار تصفیه‌شده برای کسانی که به بادام‌زمینی حساسیت دارند، بی‌خطر باشد. با این حال، باید از مصرف روغن بادام‌زمینی تصفیه‌نشده یا روغنی که با پرس سرد به دست آمده، اجتناب شود. در روش پرس سرد، روغن با فشار مکانیکی و بدون حرارت دیدن تولید می‌شود.

۳. گندم

گندم یکی از محصولاتی است که به‌طور گسترده در سراسر جهان کشت می‌شود. گندم یکی از شایع‌ترین آلرژن‌های غذایی است که حساسیت به آن حدود ۱ درصد کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

حساسیت به گندم به علت مواجهه با پروتئین‌های موجود در این ماده‌ی غذایی که آلبومین (Albumin)، گلیادین (Gliadin)، گلوبولین (Globulin) و گلوتن (Gluten) نام دارند، ایجاد می‌شود. این ماده‌ی غذایی می‌تواند باعث بروز علائمی مانند خارش، ناراحتی گوارشی و مشکلات تنفسی شود. بعضی تحقیقات نشان می‌دهد که حساسیت به گندم در میان افرادی که بیماری‎های زمینه‌ای مانند آسم، اگزما یا حساسیت فصلی دارند، شایع‌تر است.

افرادی که به گندم حساسیت دارند باید از مصرف تمام غذاهای حاوی گندم از جمله نان، آرد، پاستا یا کراکر خودداری کنند. همچنین مهم است که برچسب محصولات غذایی را به دقت بخوانند. چون گاهی اوقات گندم در محصولاتی مانند سس، سوپ‌های آماده و گوشت‌های فرآوری‌شده هم یافت می‌شود.

8 ترفند برای کاهش و کنترل منافذ باز پوست

۴. شیر گاو

حساسیت به شیر گاو مشکلی است که بیشتر در میان شیرخواران و کودکان مشاهده می‌شود. معمولاً این حساسیت غذایی از وجود دو پروتئین در شیر گاو ناشی می‌شود که پروتئین وی (Whey) و پروتئین کازئین (Casein) نامیده می‌شوند.

افرادی که به پروتئین‌های شیر گاو حساسیت دارند در هنگام مواجهه با آن‌ها دچار مشکلاتی مانند تورم لب‌ها، زبان یا گلو و همچنین خارش یا سوزن سوزن شدن اطراف دهان می‌شوند. استفراغ، اسهال، کرامپ معده (انقباضات دردناک معده)، خس خس سینه و آنافیلاکسی از سایر علائمی هستند که ممکن است بعد از مصرف شیر گاو مشاهده شوند. افرادی که به شیر گاو حساسیت دارند باید از مصرف تمام محصولات حاوی آن شامل شیر، ماست، پنیر، کره و بستنی خودداری کنند.

۵. تخم‌مرغ

حساسیت به تخم‌مرغ معمولاً توسط پروتئین‌های خاصی که در سفیده‌ی تخم‌مرغ یافت می‌شوند، ایجاد می‌شود. این پروتئین‌ها اووالبومین (Ovalbumin)، اووترانسفرین (Ovotransferrin)، لیزوزیم (Lysozyme) و اووموسین (Ovomucin) نام دارند. یکی از علائم اصلی حساسیت به تخم‌مرغ کهیر است که می‌تواند باعث قرمزی، تورم و خارش پوست شود. حساسیت به تخم‌مرغ ممکن است به بروز طیف وسیعی از مشکلات گوارشی از جمله استفراغ، اسهال و درد معده هم منجر شود.

بعضی از افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند می‌توانند بدون بروز هیچ مشکلی از مصرف تخم اردک، غاز یا بلدرچین لذت ببرند. اما بعضی از آن‌ها باید به‌طور کامل از خوردن تخم پرندگان خودداری کنند. به همین دلیل، اگر به تخم‌مرغ حساسیت دارید، قبل از اینکه تخم سایر پرندگان را در رژیم غذایی خود بگنجانید با پزشک مشورت کنید تا از بروز علائم منفی جلوگیری شود.

۶. آجیل درختی

اصطلاح «آجیل درختی» به هر آجیلی که روی درخت رشد می‌کند (از جمله بادام، بادام‌هندی، گردو، پسته و فندق)، اطلاق می شود حساسیت به آجیل درختی بسیار شایع است و تقریباً ۴/۹ درصد از جمعیت جهان با آن درگیر هستند.

واکنش‌های آلرژیک به دلیل وجود پروتئین‌های خاص در آجیل درختی از جمله اولئوزین‌ها (Oleosins)، لگومین (Legumin)، ویسیلین‌ها (Vicilins) و آلبومین‌های ۲S (2S Albumins) ایجاد می‌شود. حساسیت به آجیل درختی باعث سوزن سوزن شدن، قرمزی و خارش پوست و همچنین تورم دهان می‌شود. در مبتلایان به آسم، اگزما و تب یونجه ممکن است واکنش‌ آلرژیک نسبت به آجیل درختی شدیدتر باشد.

بعضی از افراد ممکن است تنها به انواع خاصی از آجیل درختی حساسیت داشته باشند. با این حال، به دلیل خطر آلودگی متقاطع در تولید مواد غذایی اغلب توصیه می‌شود در صورت داشتن حساسیت به‌طور کامل از مصرف آجیل درختی خودداری شود. آلودگی متقاطع زمانی اتفاق می‌افتد که یک غذا با غذایی که به آن حساسیت دارید، تماس پیدا می‌کند.

جهت مشاهده و خرید لوسیون بدن سوپکس مدل آلوئه ورا مناسب پوست های خشک با قیمت عمده کلیک کنید

۷. ماهی

حساسیت به ماهی در اثر واکنش آلرژیک به ماهی‌های باله‌دار مانند ماهی تن، سالمون و ماهی کاد رخ می‌دهد. معمولاً این مشکل توسط پروتئین‌های خاص موجود در ماهی، از جمله پاروالبومین‌ها (Parvalbumins)، ایجاد می‌شود. در افرادی که به ماهی حساسیت دارند، قرار گرفتن در معرض این پروتئین‌ها می‌تواند باعث درد معده، کهیر و خارش پوست شود.

بعضی از افراد ممکن است به انواع خاصی از ماهی حساسیت داشته باشند و بدون مشکل بتوانند از سایر ماهی‌ها استفاده کنند. با این حال، معمولاً به افرادی که به ماهی حساسیت دارند توصیه می‌شود از خوردن همه‌ی ماهی‌ها و محصولات حاوی ماهی به دلیل خطر آلودگی متقاطع اجتناب کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

طبیعی است که هر از گاهی دچار خارش پوست شوید. اما در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم زیر باید در اسرع وقت توسط پزشک معاینه شوید:

خارش مداوم پوست
کهیر
تب
علائم گوارشی
تورم

پزشک می‌تواند علت بروز علائم شما را مشخص کرده و از بروز یک واکنش آلرژیک جدی و خطرناک در آینده جلوگیری کند. اگر تست حساسیت غذایی شما مثبت باشد، باید از مصرف غذاهایی که نسبت به آن‌ها حساسیت دارید، اجتناب کنید.

برای رفع تیرگی زیر چشم چه کار کنیم؟

کلام پایانی

مصرف بعضی از مواد غذایی می‌تواند باعث بروز واکنش آلرژیک و ایجاد علائمی مانند خارش پوست شود. در بیشتر موارد، بروز این مشکل به پروتئین‌های خاصی که در غذا یافت می‌شوند، مربوط است. سیستم ایمنی این پروتئین‌ها را مضر تشخیص می‌دهد و برای مبارزه با آن‌ها آنتی‌بادی تولید می‌کند.

اگر فکر می‌کنید علائمی مانند خارش پوست به حساسیت غذایی مرتبط است، با پزشک صحبت کنید تا بهترین روش درمان مشخص شود. اگر غذا باعث خارش پوست شود، تنها راه‌ی مؤثر برای رفع این مشکل اجتناب از مصرف آن غذا است.